Z okazji Międzynarodowego Dnia Języka Ojczystego Bilingual House gościł w popularnym na Wyspach Brytyjskich Polskim Radiu Londyn. Zapraszam do wysłuchania nagrania audycji na dole strony lub do poczytania, o czym rozmawialiśmy.
- Dlaczego warto przekazywać dzieciom wychowującym się poza Polską nasz język ojczysty i dbać o ich dwujęzyczność?
Jest wiele powodów przemawiających za wkładaniem wysiłku w przekazywanie naszym dzieciom języka polskiego.
- Dzięki temu, że mówimy do dziecka w naszym ojczystym języku nawiązujemy z nim głęboką więź i dajemy mu najlepsze wzorce językowe.
- Dajemy dziecku łączność z jego korzeniami oraz rodziną w Polsce.
- Dajemy mu narzędzie do poznawania kultury związanej z jego tożsamością.
- Poprzez dwujęzyczność zapewniamy mu wiele korzyści intelektualnych, m.in.: lepszą umiejętność blokowania niepotrzebnych bodźców, zwiększoną kreatywność, ułatwione uczenie się kolejnych języków.
- Także zapewniamy naszemu dziecku przewagę na rynku pracy.
- Jak możemy sprawić, aby nasze dziecko czuło się równie swobodnie w języku polskim i w języku naszego otoczenia?
Recepta na dwujęzyczność w teorii jest bardzo prosta: wystarczy zapewnić dziecku częsty a najlepiej codzienny kontakt z dwoma językami oraz dać mu motywację do regularnego posługiwania się nimi.
W praktyce jednak sytuacja jest nieco bardziej złożona. Język otoczenia, np. angielski najczęściej zadba o siebie sam ze względu na to, że dziecko jest w nim zanurzone, odbywa w nim regularną edukację oraz zawiera większość przyjaźni.
Z językiem polskim wiąże się większy nakład pracy ze strony rodziców oraz samego dziecka. Rodzice od samego początku powinni otaczać swój język ojczysty szczególną opieką, aby zapewnić dwujęzyczności zrównoważony rozwój.
- Jak rozwija się mowa dziecka dwujęzycznego?
Badania wykazują, że dzieci dwujęzyczne rozwijają mowę w podobnym tempie do dzieci jednojęzycznych. Nie ma więc potrzeby obawiać się, że mówienie do dziecka po polsku opóźni jego mowę.
Z drugiej strony nie pozwalajmy obarczać dwujęzyczności winą za opóźnienie rozwoju mowy lub zaburzenia mowy. W takiej sytuacji najlepiej nie zwlekać z wizytą u specjalisty.
Podczas konsultacji dla rodzin dwujęzycznych oraz warsztatów dla rodziców i nauczycieli „Dwujęzyczność łączy i daje moc”, które miałam już zaszczyt prowadzić w wielu miejscach w Europie, często spotykam się z pytaniem dotyczącym mieszania języków przez dziecko. Łączne używanie dwóch języków jest naturalnym zjawiskiem w dwujęzyczności. Ważne, aby rodzice dbali o czystość swojej polszczyzny i dawali dziecku jak najlepsze wzorce. Czasem jednak zbyt częste wtrącanie angielskich słów do polskich wypowiedzi dziecka może być sygnałem ubogości słownika w języku polskim, a nawet ostrzeżeniem przed zanikiem tego języka.
- Czy do pełnej dwujęzyczności wystarczy, aby dziecko mówiło po polsku?
Samo rozumienie i mówienie po polsku jest już dla dziecka wychowującego się na obczyźnie ogromnym osiągnięciem. Powinniśmy być za ten sukces wdzięczni, ale także zadbać, aby dziecko znało język polski również w formie pisanej. Dzięki temu dziecko będzie miało szansę na samodzielne rozwijanie tego języka w swoim dorosłym życiu poprzez czytanie książek, czasopism, czy korzystanie z Internetu.
Tu zauważam ogromną rolę polskich szkół sobotnich, a także klubów polonijnych i nauczania indywidualnego jako sposobów na osiągnięcie pełnej dwujęzyczności u dziecka poprzez naukę czytania i pisania po polsku.
Pamiętajmy jednak, że uczniowie dwujęzyczni potrzebują innego podejścia oraz innych materiałów niż uczniowie jednojęzyczni. Priorytety w nauce języka polskiego powinny się u nich skupiać na osiągnięciu skuteczności w posługiwaniu się tym językiem, czyli:
- bogatego słownictwa i struktur gramatycznych,
- wyrazistości i zrozumiałości wypowiedzi ustnych i pisemnych,
- rozumienia tekstów zawierających przysłowia i związki frazeologiczne.
Często nauczyciele sami tworzą materiały do wykorzystania na lekcjach polskiego. Ja również oferuję moje autorskie materiały do bezpłatnego pobrania ze strony Bilingual House.
- Czy sytuacja polonijnych rodzin na całym świecie jest podobna?
Też chciałam znać odpowiedź na to pytanie i w tym celu przeprowadziłam badanie “Skutecznie przekazać język polski”. Rozpowszechniane ono było wśród korzystających z serwisu Bilingual House rodzin polonijnych. Respondenci pochodzili z ponad 30 krajów rozmieszczonych na sześciu kontynentach. Pomimo ogromnego rozrzutu geograficznego napotykają oni na podobne problemy w dwujęzycznym wychowaniu. Najważniejszy z nich to obniżony prestiż języka polskiego.
Okazuje się jednak, że ogromna większość respondentów osiąga sukces w dwujęzycznym wychowaniu, czyli skutecznie przekazuje język polski kolejnemu pokoleniu, a także pozytywnie przeżywa przygodę z dwujęzycznym wychowaniem.
Oczywiście sukces ten nie pojawia się sam, tylko jest wynikiem celowych działań rodziców oraz przyjaznych dwujęzyczności warunków, w jakich prowadzone jest dwujęzyczne wychowanie.
- Jakie warunki zapewniają skuteczne przekazanie języka ojczystego w rodzinie polonijnej?
Skutecznemu przekazaniu języka ojczystego w warunkach dwujęzyczności sprzyja:
- współpraca i wzajemne wsparcie partnerów
- szeroka, aktualna i praktyczna wiedza rodziców dotycząca dwujęzyczności
- dwujęzyczność rodzica
zachęcam wszystkich czytelników do doskonalenia drugiego języka przy jednoczesnym pielęgnowaniu polszczyzny oraz do dawania sobie prawa do bycia osoba dwujęzyczną, ponieważ zbliża nas to do naszych dzieci.
- konsekwencja w zwracaniu się do dziecka w naszym języku ojczystym – dyscyplinujemy się, aby dziecko otrzymywało do nas jak najlepsze wzorce.
- wychowanie w dwukulturowości, czyli poszanowaniu kultury polskiej i brytyjskiej
- wykorzystywanie dialogu jako głównego sposobu przekazywania języka polskiego – rozmawiajmy, czytajmy z dziećmi, spędzajmy wspólnie czas, a ograniczajmy media elektroniczne.
Zachęcam Was do zgłaszania się do mnie ze swoimi wątpliwościami i pytaniami, które są dla mnie zawsze wielką inspiracją przy tworzeniu strony Bilingual House oraz planowaniu warsztatów „Dwujęzyczność łączy i daje moc”.
Z okazji Międzynarodowego Dnia Języka Ojczystego z Bilingual House gościłam w Polskim Radiu Londyn. Dziękuję za zaproszenie.
