Naukowcy biją na alarm – blisko połowa z ponad 6 tysięcy języków świata jest zagrożona zanikiem w ciągu 2-3 pokoleń! Dane UNESCO pokazują, że 80% mieszkańców Ziemi używa tylko 83 języków. Dbanie o mowę ojczystą jest szczególnie ważne dzisiaj, kiedy coraz więcej dzieci jest wychowywanych na obywateli świata, którzy płynnie posługują się kilkoma językami. Warto pamiętać, że to jednak język ojczysty ma na nas największy wpływ. To w nim przez całe życie myślimy i śnimy. Nic więc dziwnego, że UNESCO zdecydowało się ustanowić święto, które ma przypominać o wadze mowy ojczystej. W tym roku już po raz 16 będziemy obchodzić Międzynarodowy Dzień Języka Ojczystego. O czym warto pamiętać w tym szczególnym dniu?
Język nie jest tylko narzędziem służącym do komunikacji. Każdy dialekt przechowuje dziedzictwo i kształtuje wyjątkowy obraz świata osób, które się nim posługują. Jest unikalnym wyrazem rzeczywistości, którą współtworzy. Każdy język jest wyjątkowy i potrafi wyrazić pojęcia właściwe tylko sobie – takie, których nie oddaje żaden inny dialekt. Nie bez powodu Anglicy mają trzy słowa na określenie mgły, a Eskimosi kilkadziesiąt zwrotów opisujących śnieg. Co więcej, większość języków zawiera wyrażenia, których nie sposób przetłumaczyć. Na przykład Niemcy używają słowa waldeinsamkeit, odwołujące się do uczucia, którego doznajemy spacerując samotnie w lesie. Z kolei posługując się hiszpańskim wyrażeniem friolero opisujemy osobę, która wyjątkowo źle znosi zimne temperatury.
A co z polszczyzną? Niektórzy uważają ją za jeden z najtrudniejszych języków świata, jednak mimo tego szacuje się, że obecnie uczy się go około 10 000 obcokrajowców. W kraju coraz więcej inicjatyw przyłącza się do obchodów Międzynarodowego Dnia Języka Ojczystego. Kampania „Język polski jest Ą Ę” namawiała do używania znaków diakrytycznych w piśmie. „Ojczysty – dodaj do ulubionych” już od kilku lat promuje dbałość o poprawną polszczyznę. „Mamo, tato, chce mówić po Polsku!” pokazuje, jak ważne jest, by dzieci dorastające na emigracji, dla których często polski nie jest mową ojczystą, nie traciły kontaktu z językiem swoich rodziców.
Tę myśl kontynuuje Fundacja Edukacji Polonijnej, która zainicjowała akcję „Rozwiń skrzydła z językiem polskim”, wskazującą na korzyści płynące z dwujęzyczności oraz zachęcająca do nauki języka polskiego dzieci przybywających na emigracji. Ma ona na celu pokazanie, jak wiele dobrego może wnieść nauka języka ojczystego, zarówno w kontaktach z rodziną, jak i w przyszłej karierze zawodowej. Język rozwija horyzonty, daje możliwość wyboru i szansę na lepszą przyszłość, dlatego też tak ważne jest, aby rodzice przekazywali go swoim dzieciom, gdyż język to jeden z najpiękniejszych prezentów, jakie można dostać w spadku.
Międzynarodowy Dzień Języka Ojczystego obchodzimy 21 lutego. Data została wybrana nieprzypadkowo. W 1952 roku w Dhaka, obecnej stolicy Bangladeszu, która wówczas wraz z Bengalem Wschodnim należało wówczas do Pakistanu doszło do demonstracji. Uczestnicy manifestacji domagali się uznania bengalskiego za jeden z języków urzędowych. Demonstracje były krwawo tłumione przez wojsko i policję, wskutek czego doszło do zamordowania pięciu studentów. W 1956 rząd nadał bengalskiemu status języka urzędowego.
Każdego roku Międzynarodowy Dzień Języka Ojczystego przypomina o tym, jak ważne jest zachowanie językowej różnorodności świata. Ten dzień wydaje się szczególnie istotny dla licznego grona Polaków żyjących na emigracji – mieszkając poza ojczyzną, łatwo zaniedbać mowę ojczystą. Warto pamiętać o tym nie tylko 21 lutego, ale przez cały rok – pielęgnując naszą polszczyznę.
A jaką rolę język polski spełnia w Waszym życiu? Co myślicie o tym, jak ten język się ostatnio zmienia? Czy mieszkając poza granicami Polski, łatwiej jest zauważyć zmiany w języku ojczystym? Czy rażą Was angielskie wyrazy wtrącane do polskich wypowiedzi? Czy dziecko dwujęzyczne ma dwa języki ojczyste? Ciekawa jestem Waszych opinii.
