Przy okazji Ogólnopolskiego Dnia Głośnego Czytania chciałabym się zastanowić nad przydatnością, a może szkodliwością czytania na głos w dwujęzyczności.
Słysząc pytanie, czy i w jaki sposób głośne czytanie jest przydatne w rozwijaniu języka mniejszościowego, odpowiem dość zagadkowo: TO ZALEŻY.
To zależy od tego, kto, co i jak czyta.
Czytanie na głos przez rodzica dziecku
Ogromna wartość na każdym etapie dwujęzycznego wychowania!
Dzieci młodsze
Czytanie dziecku w czasie ciąży pomaga nawiązać z nim więź oraz kształtuje preferencję dla głosu matki (oraz innych bliskich osób) po urodzeniu. W okresie prenatalnym dziecko rozpoczyna przyswajanie elementów prozodycznych wypowiedzi (np. melodia mowy), uczy się rozróżniać intensywność i częstotliwość różnych brzmień.
Czytanie odpowiednich do wieku tekstów kontynuuj po urodzeniu dziecka tak długo, jak będzie to Wam sprawiać przyjemność.
Na początkowych etapach rozwoju dziecka nie musisz trzymać się tekstu książki! Opowiadaj o obrazkach, wskazuj i zadawaj pytania. W ten sposób rozwiniesz słownictwo w zakresie wszystkich części mowy, a także kompetencję gramatyczną oraz narracyjną.
U młodszych dzieci, czytając pokazuj na obrazkach to, o czym czytasz, wspomagając rozumienie tekstu.
Starsze dzieci przygotujesz do samodzielnego czytania, wodząc palcem po tekście podczas głośnego czytania. Powoli angażuj dziecko do wspólnego czytania, proponując mu czytanie samych tytułów rozdziałów lub fragmentów tekstu.
Dzieci starsze
Po tym, jak Twoje dziecko nauczy się czytać, nie zaprzestawaj czytania na głos! Zachęć dziecko do samodzielnej lektury i zapewnij je, że nadal będziecie wspólnie czytać.
Korzyści, jakie uzyskasz to:
- kontynuacja chwil bliskości, wyciszenia
- możliwość poznania bardziej zaawansowanych tekstów i kontynuacji procesu alfabetyzacji
- wsparcie nauki czytania na wyższych poziomach
- rozumienie i stosowanie ironii, metafory, zmiennych punktów widzenia,
- wchodzenie pod powierzchnię tekstu
- łączenie tego, co czytamy z własnymi doświadczeniami i otaczającym nas światem
Czytanie głośne dziecku starszemu pozwala na dobór trudniejszych książek i tym samym na wyjście poza granice rozmów codziennych, domowych, konkretnych. W ten sposób mamy szansę na poszerzenie słownictwa i rozbudowanie struktur gramatycznych. Rezultat to wzrost kompetencji językowej i wyjście poza język małego dziecka, czyli dwujęzyczność wyższego stopnia.
Jeszcze jedna ważna uwaga: niech to, co czytacie wspólnie na głos będzie interesujące dla Was obojga. To, że książka powinna ciekawić dziecko, wydaje się oczywiste. Ale dlaczego musi ciekawić także rodzica?
- Żeby czerpał z chwil wspólnego czytania przyjemność, co dziecko z pewnością wyczuje.
- Żeby nie odczytywał mechanicznie błądząc myślami gdzie indziej (zdarza się nawet najlepszym).
- Żeby odczuwał emocje, które pobudzą do rozmowy wychodzącej poza treść książki.
Czytanie na głos przez dziecko
Głośne czytanie jest nastawione na utrwalenie sposobu zapisu (skupienie na relacji dźwięk a litera). Jest szczególnie przydatne na początkowym, czysto technicznym etapie nauki czytania i pisania.
Dodatkowo może stanowić ćwiczenie doskonalące wymowę. Czytanie głośne naturalnie kieruje uwagę dziecka na prawidłową wymowę poszczególnych głosek, pozwalając ćwiczyć dźwięki, które są dla nich trudne ze względu na transfer pomiędzy językami. W języku polskim są to m.in. sz, ż, cz, dż, ś, ź, ć, dź, r oraz ń.
ALE
Czytanie głośne przez dziecko ma jedną podstawową i ważną wadę: nie sprzyja rozumieniu tekstu. Czytanie nastawione na zrozumienie i refleksję to czytanie ciche.
Oczekiwanie dogłębnego zrozumienia tekstu od dziecka czytającego głośno może być nierealistyczne, a wręcz szkodliwe poprzez obniżenie motywacji do dalszej nauki.
Dla największych korzyści w doskonaleniu kompetencji dwujęzycznej zadbaj, aby Twoje dziecko regularnie mogło:
- słuchać Twojego czytania na głos
- czytać głośno samodzielnie
- oddawać się cichemu czytaniu
Więcej wskazówek w temacie znajdziesz w webinariach Akademii Bilingual House Live.
Do zobaczenia!
