Formy grzecznościowe w dwujęzyczności
Część 3
Jak w domu uczyć dzieci dwujęzyczne stosowania form grzecznościowych w języku polskim?
W pierwszej części tego mini cyklu starałam się Cię przekonać, że znajomość form grzecznościowych jest ważnym elementem nauki każdego języka. Rozważyliśmy też, jakie są przyczyny trudności z formami grzecznościowymi języka polskiego w dwujęzyczności.
W części drugiej prześledziliśmy, jak działa językowa grzeczność w Wielkiej Brytanii i w innych krajach.
Dziś podam Ci konkretne wskazówki, jak w praktyce uczulać dzieci dwujęzyczne na formy grzecznościowe języka polskiego.
Czy formy grzecznościowe to element kultury?
Tak! Użycie form grzecznościowych to kulturowy aspekt użycia języka – moim zdaniem bardzo ważny składnik skuteczności dwujęzycznej komunikacji. Nie przekonują mnie twierdzenia rodziców, którzy temat ignorują, głosząc, że nie należy dziecku niczego narzucać. Zamiast o narzucaniu formy czy krępowaniu swobodnej wypowiedzi dziecka wolę mówić o przekazywaniu kodu kulturowego, bo tym właśnie są formy „Pan/Pani”. Między innymi w nich tkwi odmienność a zarazem piękno naszego języka.
Dwujęzyczność to bogactwo, które polega nie tylko na używaniu dwóch słowników i dwóch systemów gramatycznych, ale też na umiejętnym operowaniu wieloma stylami i dostosowywaniu ich do sytuacji.
Jeżeli przekonałam Cię do zwracania uwagi na formy grzecznościowe w wypowiedziach Twojego dwujęzycznego dziecka lub ucznia, pewnie chcesz wiedzieć, jak to robić. Poniżej kilka sposobów, które sprawdziłam w swojej praktyce rodzinnej i zawodowej. Znajdziesz tu też rady od uczestników sondy, którą przeprowadziłam na Facebooku i Instagramie.
6 wskazówek dla rodziców, jak uczyć dzieci dwujęzyczne stosowania form grzecznościowych w języku polskim
1
Modeluj użycie form „Pan/Pani” w codziennych rozmowach z dzieckiem, mówiąc o osobach z Waszego otoczenia: pan śmieciarz, pani aptekarka, pan weterynarz np. Sprawdź, czy pan śmieciarz już opróżnił nasz kosz.
2
Opisuj osoby dorosłe z użyciem „Pan/Pani” podczas spaceru lub na obrazku w książce np. Pani ma bardzo ładny kapelusz. Pan niesie trzy bagietki na śniadanie. W ten sposób wyczulisz dziecko, że w wypadku osób dorosłych użycie „Pan/Pani” jest bardziej odpowiednie w języku polskim niż „ona/on”.
3
Ćwiczcie zwroty grzecznościowe podczas zabaw np. w lekarza, w sklep: Co Panią boli? Jak chciałby Pan zapłacić: kartą czy gotówką?
4
Żartobliwie zwracaj się do dzieci formą „Pan/Pani”. Moje pociechy bardzo to lubią 😉 np. Co Pan sobie życzy dziś na śniadanie? Jak Pani minął dzień w szkole? Może Ty też spróbujesz w swoim domu lub w szkole?
5
Wprowadź komfortowy zwrot „ciociu/wujku” w kontaktach pomiędzy Twoimi przyjaciółmi a dzieckiem. Jest to forma o wielkiej tradycji, a jednocześnie ciepła, przyjazna i niezbyt oficjalna. To coś pośredniego pomiędzy mówieniem „na ty” a „paniowaniem”.
6
Znajdź Panie i Panów w swoim środowisku. Szukaj kontaktu z osobami z zewnątrz, w stosunku do których dziecko będzie miało okazję przećwiczyć formy grzecznościowe w języku polskim. Idealnym miejscem do tego jest oczywiście polska szkoła pod warunkiem, że nauczyciele przywiązują do tych form uwagę.
Temat będę kontynuować w czwartej części mini cyklu o formach grzecznościowych w dwujęzyczności. Dowiesz się, jak nauczyciel polonijny może uczyć dzieci dwujęzyczne stosowania form grzecznościowych w języku polskim. Stay tuned!
👉Czy w Twoim dwujęzycznym domu zwracacie uwagę na językową grzeczność w wypowiedziach dzieci?
👉Jak uczysz dzieci mniej bezpośredniego zwracania się do osób dorosłych?
👉Podziel się swoimi sposobami w komentarzu!
💡Więcej praktycznych porad znajdziesz w poradniku „Przepis na dwujęzyczność”. Jeden z rozdziałów w całości poświęciłam kształtowaniu poprawności językowej i pozytywnemu poprawianiu tzw. błędów językowych.
